Een helende omgeving, meer dan de gebouwde omgeving

Bij een werkbezoek aan het Meander Medisch Centrum (MC) dacht ik na over wat die ziekenhuisomgeving met me doet. Ik was extra oplettend omdat Meander MC aandacht besteedde aan bouw en inrichting met het oog op een helende werking van die omgeving.

Ik stelde me voor hoe het is om het Meander MC te bezoeken in afwachting van een met onzekerheid omgeven medisch consult. Zal mijn spanning en vrees voor wat komen gaat mijn aandacht voor locatie, bouw en inrichting verdrukken en daarmee al die fraaie constructies vrijwel onopgemerkt laten? Daar is best kans op. De invloed van mijn interne conditie is zeer bepalend voor mijn waarnemingsvermogen. De verwerking van de indrukken verloopt deels bewust en deels onbewust. Ik merkte dat al wandelend in het gebouw nieuwsgierigheid en verwondering werden afgewisseld door rust. Het geheel, de ruimte, het licht, de kleuren maar bovenal de houding van de hostess hadden het effect van een zachte deken die om me heen viel.

Ik stelde me verder voor hoe ook het medisch personeel me gerust stelde met vriendelijkheid en sociale steun. Eenmaal aangekomen bij de afdeling voor mijn veronderstelde aandoening word ik deskundig, met enige compassie en empathie gehoord over symptomen en steeds weer ondervind ik oprechte zorg voor mijn situatie. Ik merk dat vrijwel ieder die me spreekt bijdraagt aan een begripsvolle, geruststellende en ondersteunende houding. Er is sprake van teamwerk op basis van een ‘helende’ sociale cultuur.

Is dit de praktijk in onze ziekenhuizen? Vaak zitten juist de beperkingen bij de intermenselijke factor. De kracht van een fantastisch ontworpen en ingericht medisch centrum kunnen de intentie van een helende omgeving volledig teniet doen. Duidelijk is dat het beïnvloeden van de patiënt (zorg verlenen, ondersteunen, aanwijzingen geven, iets leren) gedragsdeskundigheid van medewerkers vraagt. Het aanspreken van de kracht van de mens als integraal wezen (lichaam, cognitie, spiritualiteit en energiehuishouding) kan daarbij goed benut worden. Als de juiste triggers gevonden worden heeft het menselijk immuunsysteem een bijzondere helingskracht. Triggers die om een integrale benadering vragen. Met de metafoor ‘bricks, bytes, behavior’ gaat het om de interactie tussen omgeving, voorzieningen en menselijke interacties. De titel zou dan kunnen zijn ‘de invloed van de omgeving op het menselijk helingsvermogen’.